In 1856 werd plastic voor het eerst door mensen gemaakt. Destijds was het bekend als Parkesine, maar tegenwoordig wordt het celluloid genoemd. Het plastic dat wij tegenwoordig gebruiken, is totaal anders. Celluloid bleek namelijk heel brandbaar en onstabiel te zijn.

Oorlogen

Na de Eerste Wereldoorlog is er op het gebied van chemische technologie een grote doorbraak geweest. Hierdoor ontstond er in een rap tempo nieuwe vormen van plastic. De massaproductie ervan begon in de Tweede Wereldoorlog. Aan het begin van de oorlog werden PET-flessen ontdekt. Dit was een grote ontdekking, omdat het in veel situaties een goede vervanging is van glas.

Er werd destijds gedacht dat plastic zou kunnen helpen bij het winnen van de oorlog. Natuurlijke bronnen werden in die periode steeds schaarser, waardoor het produceren van synthetische alternatieven een prioriteit werd. Alleen al in de Verenigde Staten werd er tijdens de Tweede Wereldoorlog 300 procent meer plastic geproduceerd.

Toch is meer dan de helft van al de gefabriceerde kunststof pas na 2000 de markt op gegaan. In 1950 werd er nog 2 miljoen ton plastic geproduceerd, maar in 2019 was dit al 368 miljoen ton. Zeer waarschijnlijk blijft dit stijgen tot 600 miljoen ton in 2025. Omgerekend is dit twee keer het totale gewicht van alle mensen op de wereld.

Milieuproblemen

In de jaren ’60 werd het plastic afval in de oceanen voor het eerst ontdekt. Sindsdien is de ontwikkeling op dat gebied steeds problematischer geworden. Plastic stond eerst bekend als een goedkoop, hygiënisch en veilig alternatief van onder andere glas, maar inmiddels heeft de kunststof een andere reputatie gekregen.

In totaal is er ongeveer 9,2 miljard ton plastic geproduceerd. Hiervan is meer dan de helft, namelijk vijf miljard ton, op vuilnisbelten gestort of in het milieu beland. Ieder jaar belandt er vervolgens vijf tot dertien miljoen ton in de grote oceanen. Het afval dat in de oceanen ligt, komt niet alleen van het vaste land. Ook de visserij is een grote bron van vervuiling.

Plastic is een kunststof dat nooit vergaat, maar alleen maar tot kleine stukjes zal verkruimelen. Sommige deeltjes zijn met het blote oog niet meer waarneembaar. Dit wordt microplastic genoemd. Het kan ontstaan door de slijtage van bijvoorbeeld kleding, cosmetica en autobanden. Ook bij het afspoelen van huidverzorgingsproducten komt er microplastic vrij.

De opruimacties in de oceanen lossen slechts een klein deel van het grote probleem op. Slechts 0,5 procent drijft echt aan de oppervlakte, maar het overgrote deel ligt op de bodem of zweeft dieper door de oceaan.

Gezondheid

Veel wetenschappers maken zich steeds meer zorgen over de gevolgen van plastic op de mens. We krijgen allemaal microplastics binnen als we eten of drinken. In plastic zitten stoffen die schadelijk zijn voor de mens en de hormoonhuishouding verstoren. Uit een Amerikaans onderzoek is gebleken dat zwangere vrouwen gemiddeld 56 verschillende stoffen in hun bloed hebben die tot gezondheidsrisico’s kunnen leiden.

Wegwerpplastic

Een echte oplossing is er nog niet, maar de Nederlandse overheid wil een stap in de goede richting maken door vanaf 2024 plastic wegwerpproducten zoals bekers, bestek en borden te verbieden in de horeca, op festivals en op het kantoor. De bedoeling is dat er op die plekken herbruikbare producten komen.

Staatssecretaris Vivianne Heijnen (Milieu) schreef eind maart in een brief aan de Tweede Kamer dat er alleen al in Nederland dagelijks 19 miljoen plastic bekertjes en voedselverpakkingen worden weggegooid na eenmalig gebruik. Het verbod op zwerfplastic werd al eerder aangekondigd, maar vanaf 2024 wordt het definitief.

Als reactie op dit verbod wordt er door de horeca gekeken naar alternatieven voor wegwerpplastic. Een bedrijf in Emmen maakt biologisch afbreekbare rietjes die gebruikt kunnen worden zowel festivals als in de horeca. De natuur zou de rietjes binnen drie tot negen maanden afbreken.

In Meppel gaan horecaondernemers tijdens Koningsdag statiegeldbekers inzetten die consumenten in de hele stad kunnen gebruiken. De ondernemers willen het na Koningsdag ook bij festivals als de Donderdag Meppeldagen en het Grachtenfestival blijven gebruiken.

Door: Nationale Horecagids
Bronnen: IsGeschiedenis, Plastic Soup Foundation